در روزهای اخیر، تیتر اول تمام خبرگزاری­های دنیا در حوزه­ ی ایمونولوژی و سرطان به پژوهشی که در دانشگاه کاردیف انگلستان انجام شده بود اختصاص یافت. خبر کوتاه بود و امیدوار کننده! کشف سلولی جدید در سیستم ایمنی با توانایی از بین بردن سلول­های توموری مختلف.

پژوهشگران این تیم تحقیقاتی در مقاله ­ی خود که در ژورنال Nature Immunology به چاپ رسیده است، خبر از درمان موفقیت آمیز انواع مختلفی از سرطان­ها با کمک بکارگیری یک روش درمانی واحد و جدید می­دهند که می­تواند تلاش­ها در حوزه­ ی درمان این بیماری را به مسیر جدیدی هدایت کند. مسیری که قبل از آن توسط CAR-Tcell Therapy به نتایج خوبی منتهی شده بود.

بیشتر بخوانید؛ 4 فوریه روز جهانی سرطان. من هستم و خواهم بود

در روش CAR-T سلول­های T از خون بیمار گرفته خواهد شد و توسط مهندسی ژنتیک به شکلی دستکاری خواهند شد تا سلول­های سرطانی را بصورت اختصاصی شناسایی کنند. اما محدودیت­هایی بر سر راه این روش قرار داشت از جمله عدم شناسایی طیف گسترده­ای از سلول­های سرطانی و همچنین تنوع مولکول­های HLA، که سلول­های T برای از بین بردن سلول­های توموری نیازمند شناسایی آن­­ها هستند. پدیده­ای که باعث می­شود روش CAR-T یک نسخه آماده و از پیش تعیین شده برای تمام افراد نبوده و نیازمند شخصی سازی باشد.

اما پژوهش انجام گرفته که به سرعت در حال درنوردیدن شاخص­های آلمتریک است بر روی موش‌ها و سلول­های سرطانی در In Vitro صورت پذیرفته و توانسته بر این محدودیت با معرفی کلونی از سلول­های T که قادر به شناسایی مولکول MR1 هستند غلبه کند.

بیشتر بخوانید؛ اپی ژنتیک، پلی میان ژنتیک و سرطان

اولین پژوهش­ها در رابطه با مولکول MR1 به دهه 1990 برمی­گردد. با شناسایی سلول MAIT (Mucosal Associated Invariant Tcell)  مشخص گردید یک نوع TCR غیر متغیر بر روی این سلول­ها قرار دارد که قادر به شناسایی مولکولی از کلاس MHC های غیر کلاسیک بنام MR1 است.

عملکرد MR1 در شناسایی و عرضه سلول­های توموری بسیار شبیه مولکول HLA است؛ اما با یک تفاوت عمده و آن هم اینکه MR1 در بین جوامع انسانی متغیر نیست و همین موضوع استفاده از آن را برای درمان بر پایه Tcell  در افراد و سرطان­های مختلف  فراهم می­کند.

بیشتر بخوانید؛ سرطان پدیده ای فراتر از سلول

در این پژوهش در قدم نخست مشخص شد که برخی کلون­های لنفوسیت­های T بنام MC.7.G5 قادر به از بین بردن طیف مختلف سلول­های سرطانی بدون نیاز به شناسایی HLA های متغیر است. سپس با استفاده از غربالگری ژن­های مختلف با تکنیک CRISPR-Cas9 مشخص کردند که لنفوسیت­های T از طریق مولکول MR1 اهداف سرطانی خود را شناسایی کرده و از بین می­برند.

دکتر Gary Dolton عضو ارشد این تیم تحقیقاتی اظهار داشته است که ” قبل از این پژوهش تصور نمی­شد که کلون­هایی از لنفوسیت­های T به شناسایی مولکول MR1 بر روی سلول­های سرطانی بپردازد و قادر باشد طیف گسترده­ای از سلول­های توموری از جمله تومورهای پوست، خون، ریه، کولون سینه و تخمدان را از بین ببرد. “

این پژوهش هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد و تصور می­شود که پایه گذار بسیاری از تحقیقات در حوزه سرطان در آینده باشد. باید دید با طی کردن فازهای کینیکال چه آینده­ای در انتظار این رویکرد درمانی قرار دارد؛ طلوع قهرمانی تازه؟ امیدواریم!

مترجم: سید پوریا غیاثی، دانشجوی ایمونولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

ایمونولوژی تودی؛ بزرگترین جامعه ایمونولوژی کشور