30 هزار بار بیشتر از حجم زمین؛ این سلول‌های دیوانه!

10 سال بعد از اولین برخورد؛سلول های T نامیرا هستند؟
سلول های T که در موش های اولیه علیه یک آنتی ژن خاص فعال شده بودند به موش های جدیدی منتقل شدند و این عمل چندین بار تکرار شد. نتیجه حیرت انگیز بود. این سلول ها پس از ده سال (زمانی که حدود 4 برابر عمر متوسط یک موش است) همچنان در موش های جدید علیه همان آنتی ژن فعال شده و به آن پاسخ می دهند!

همانطور که می دانیم، سلول های Tهنگام مواجه با یک پاتوژن، به سرعت و در مقیاس بالا تکثیر می شوند و در این بین، دسته ای از سلول ها تحت عنوان سلول های خاطره شکل می گیرند که تا مدت های زیادی پس از برخورد با پاتوژن، می توانند مجدد فعال شده و به دفاع از میزبان بپردازند. اما فعالیت مداوم این سلول ها موجب از کار افتادگی، پیری، و مرگ این سلول ها می شود.

اما سوال مهمی که در این میان مطرح می شود این است که آیا این سرنوشت غیرقابل اجتناب این سلول ها می باشد یا اینکه سلول های Tمی توانند بازه زمانی بسیار بیشتری، حتی بیشتر از عمر میزبان خود فعالیت کنند؟

برای فهم این موضوع، نسل اول موش ها در سه مرحله (هر دو ماه یکبار) با ویروس مواجه شدند و سپس سلول های T شکل گرفته در این موش ها، به نسل بعدی منتقل شدند. پس از انتقال، موش های نسل دوم مجددا با همان ویروس مواجه و این عمل برای مدت حدود 10 سال تکرار شد (16 بار انتقال سلول های T و 51 بار تحریک موش ها با همان ویروس)! نتیجه باور نکردنی بود؛ در تمام این مدت سلول های T به سرعت و شدت به تحریک آنتی ژن پاسخ می دهند.

این نتایج نشان داد که سلول های T، این توانایی را دارند که حداقل 10 به توان 40 مرتبه نسبت به جمعیت اولیه تکثیر شوند. این به معنی این است که سلول های T اولیه که علیه پاتوژن اولیه تحریک و فعال شده بودند، حالا طول عمری بسیار بیشتر از طول عمر طبیعی یک موش دارند.

نکته مهم دیگر این است که اگرچه سلول های T پس از فعال شدن های مکرر، به لحاظ ایمونولوژیک همچنان عملکرد خود را حفظ می کنند اما، در روندی آرام و تدریجی درجاتی از مارکرهای خستگی (exhaustion) را بیان می کنند. همچنین، این سلول ها به طرز افسارگسیخته ای فعال نمی شوند، آن ها هنوز هم برای افزایش فعالیت و تکثیر خود به تحریک شدن با آنتی ژن نیاز دارند.

نویسندگان این مقاله معتقد هستند که این یافته ها دریچه های جدیدی را در مورد بیماری های عفونی مزمن و همچنین درمان سرطان ها خواهد گشود. این یافته ها همچنان نشان می دهد که روند پیری سلول های T یک فرآیند اجتناب ناپذیر ناشی از تکثیرهای مکرر نیست.

در کنار همه هیجانی که از این داده ها داریم، هنوز سوالات بزرگی نیز بی پاسخ باقی مانده است برای مثال، آیا این سلول ها در سایر گونه ها مانند انسان نیز رفتاری مشابه دارند؟ آیا سایر سلول های بدن نیز چنین توانایی و ویژگی هایی دارند؟ یا این ویژگی مختص سلول های خاطره T است؟

نویسنده این مقاله در جایی از متن مقاله می نویسد که طبق محاسبات آن ها، سلول های T در این مطالعه، می توانند آنقدر تکثیر کنند تا حجمی بیش از 30 هزار برابر کره زمین را اشغال کنند!! اما این پایان ماجرا نیست. سوال مهم دیگری که ذهن محققین را به خود مشغول ساخته این است که با وجود فشار برای انتخاب سلول هایی که بی محابا رشد می کنند، چگونه تکثیر خارج از کنترل اتفاق نمی افتد؟

https://www.nature.com/articles/d41586-022-04529-z