همانطور که در قسمت های قبل اشاره شد، مشکلات بلند مدت ریوی یکی از عوارض کووید طولانی است و احتمال مبتلا شدن به این عارضه در افرادی که به فرم شدید کووید-19 مبتلا هستند بیشتر است. مطالعه Cheon و همکاران از کلینیک مایو روچستر آمریکا که در ژورنال ساینس منتشر شده، به بررسی مکانیسم های ایمنی منجر شونده به این عوارض ریوی طولانی مدت پرداخته شده است.

در اینباره بیشتر بخوانید.

مقایسه جمعیت سلول های ایمنی موجود در سیستم تنفسی بین افراد بهبود یافته مسن (افراد بالای 60 سال) و افراد گروه کنترل نشان داد که فراوانی سلول های T γ/δ، لنفوسیت های B و لنفوسیت های  T CD8⁺در ریه ی افراد بهبود یافته در مقایسه با گروه کنترل بیشتر است و بیشترین جعیت سلولی ریه این افراد را لنفوسیت های T CD8⁺  تشکیل میدهند و  به دلیلی توانایی این سلول ها در القا آسیب های بافتی، فعالیت طولانی مدت و کنترل نشده این سلول ها با القا آسیب های جدی ریوی همراه است.

همچنین نتایج این مطالعه نشان میدهد که لنفوسیت های T CD69⁺ CD103^– ساکن ریه که دسته ای از لنفوسیت های T خاطره ای ساکن بافت (T resident memory=TRM) هستند در افراد بهبود یافته، به میزان بیشتری مولکول های التهابی و کشنده را بیان و ترشح میکنند و فراوانی بیشتر این سلول ها با القا آسیب بیشتر و کاهش عملکرد ریه ها رابطه مستقیم دارد. در حقیقت باقی ماندن آنتی ژن های ویروس SARS-CoV2 در ریه ها حتی پس از اتمام دوره حاد بیماری، با تحریک مداوم این لنفوسیت های خاطره ای باعث تشدید آسیب های ریوی میشوند. همچنین آنتی بادی های خودواکنشگر که بعد از ابتلا به کووید-19 تولید میشوند، در تحریک مداوم این لنفوسیت های خاطره نقش دارند.

به علاوه در این مطالعه نشان داد شد که در ریه این افراد بهبود یافته جمعیت لنفوسیت های T CD8⁺ با فنوتیپ CXCR6⁺(مارکر مربوط به مهاجرت لنفوسیت های TRM به بافت ریه) PD1⁺  (مارکر خستگی) و ترشح میزان زیادی گرانزیم نسبت به افراد گروه کنترل افزایش میابد و این افزایش با نقص در عملکرد ریه ها رابطه مستقیم دارد و باعث آسیب های ریوی می شود.

باتوجه به مطالعات اخیر برروی بیماران مبتلا به NASH (استئوهپاتیت غیر الکلی)، به نقش لنفوسیت های T خاطره ای با فنوتیپ مشابه این سلول ها در پاتوژنز بیماری NASH پی برده شده است و این لنفوسیت ها بدون نیاز به تحریک شدن توسط آنتی ژن و در پاسخ به متابولیت هایی مانند استات و ATP فعالیت میکنند. با توجه به محدودیت سنی مطالعه انجام شده (افراد بالای 60 سال) ممکن است یافته های این مطالعه قابل تعمیم به افراد جوان نباشد و لازم است تا مطالعات بیشتری برروی گروه های سنی مختلف صورت گیرد.

با توجه به مطالب گفته شده، ابتلا به کووید طولانی با علائم و عوارض متعدد و خطرناکی برای افراد همراه است و شناسایی مکانیسم های دقیق مربوط به پاتوژنز این بیماری اهمیت فراوانی دارد. نتایج مطالعات انجام شده برروی تاثیرات واکسیناسیون علیه ویروس SARS-CoV2 در میزان ابتلا به کووید طولانی نشان دادند که میزان ابتلا به کووید طولانی در افراد واکسینه شده با واکسن های mRNA و واکسن های برپایه ی وکتور آدنوویروس بسیار کمتر از افراد واکسینه نشده است و واکسیناسیون صحیح تاثیرات مهمی در کاهش میزان درگیری افراد با علائم آزاردهنده ی کووید طولانی دارد.

:Reference

https://www.science.org/doi/10.1126/sciimmunol.abk1741

ایمونولوژی‌تودی | تعاملات بهتر، زندگی بهتر