سیستم ایمنی چگونه تشخیص  می دهد؟

سیستم ایمنی چگونه بازه ی گسترده ی میکروارگانیسم ها با این تنوع چشمگیر (non-self) را شناسایی می کند اما به سلول های خودی (self) حمله نمی کند؟

دو اصل در عملکرد سیستم ایمنی ما را در فهم این سوال ها یاری می کنند. اولین اصل در سیستم ایمنی این است که این سیستم توانایی شناخت خود از غیر خود را دارد. همچنین می تواند سلول های تغییر شکل یافته ی خودی را که می توانند عامل خرابی در بدن گردند را تشخیص دهند. سیستم ایمنی این کار را توسط گیرنده های ایمنی ذاتی یعنی PAMPs و DAMPs انجام می دهد.

از طرف دیگر توسط مکانیسم های تحمل مرکزی و محیطی، سیستم ایمنی سلول های خود واکنشگر را یا حذف می کند، و یا به سلول های تنظیمی (Regulatory) تبدیل می کند.

طیف گسترده میکروب ها، چگونه شناسایی می شوند؟

دومین اصل در سیستم ایمنی، ایجاد “تنوع” است. از طریق مکانیسم های نوترکیبی V (D) J سیستم ایمنی می تواند با ایجاد تنوع چشمگیر در گیرنده های خود، طیف گسترده ی میکروارگانیسم ها را شناسایی کند.

بر اساس اصل تشخیص خود از غیر خود، تصور بر این بود که هنگامی که سیستم ایمنی در معرض پاتوژن ها و یا سیگنال های خطر ناشی از سلول های خودی تغییر یافته نیست، در استراحت به سر می برد.

در مورد نقش میکروبیوتا در سیستم ایمنی، بیشتر بخوانید.

اما امروز، برای ایمونولوژیست ها روشن است که سیستم ایمنی هیچ گاه به مرخصی نمی رود و استراحت نمی کند، حتی در مواقعی که سیستم با هیچ میکروارگانیسمی درگیر نیست و یا سیگنال های خطر به آن عرضه نمی شود!!

اما ماجرا به اینجا ختم نمی شود و سیستم ایمنی همیشه چیزی برای سورپرایز ایمونولوژیست ها دارد!

سورپرایز چیست؟

سلول های خودی پیوسته در حال تغییرند و سلول هایی که آپوپتوز می کنند فاکتور های خطر را عرضه می کنند، بافت ها آسیب می بینند و میکروارگانیسم ها در بیرون و درون بدن در حال تکثیرند. بیش از یک قرن پیش، آقای مچنیکوف عنوان کرد که: “التهاب فیزیولوژیک برای برقراری یک نظم و هارمونی در حیوانات نیاز است”.

این مشاهدات اصل سوم سیستم ایمنی را در پی داشت: “تعادل سیستم ایمنی”!

نیروهای التهابی سیستم ایمنی، توسط نیروهای ضدالتهابی تنظیم می شوند تا هموستازی بر قرار گردد.

در واقع سه یا چهار تیپ پاسخ های سیستم ایمنی همیشه باید در تعادل باشند.

تیپ 1 پاسخ ها ایمنی علیه پاتوژن های درون سلولی را فراهم می کند.

تیپ 2 ایمنی علیه پاتوژن های بزرگ خارج سلولی مانند انگل ها و

تیپ 3 پاسخ ها علیه پاتوژن های خارج سلولی مانند باکتری ها و قارچ ها را ایجاد می کنند.

در اینجا، فعال شدن یک مسیر، سایر مسیر ها را مهار می کند و “تعادل ایمنی” توسط رقابت این مسیرها ایجاد می گردد.

به طور خلاصه، تعادل ایمنی این نکته را بیان می کند که سیستم ایمنی هیچ وقت به استراحت نمی رود، بلکه در تعادلی پویا بین تیپ های پاسخ دهی مختلف است که توسط یکدیگر مهار می شوند.

در تصویر زیر انواع پاسخ های سیستم ایمنی، سایتوکاین ها دخیل در القاء اشان و پاتوژن های مربوطه را مشاهده می فرمایید.