سرنوشت سلول های بنیادی خونساز، به نیچ هایشان در مغز استخوان وابسته است.

تولید سلول های خونی یا ایجاد سرطان های کشنده

سلولهای بنیادی در ریز محیط هایی به شدت کنترل شده هستند؛ به این ریزمحیط اصطلاحا “نیچ”  گفته می شود. نیچ ها در واقع بستری برای سلول های بنیادی محسوب می شوند. سلول های بنیادی به شدت تحت تاثیر این نیچ ها هستند. این نیچ ها از ارتباطات پایدار بین سلولهای بنیادی و سلول های اطراف نیچ ها پشتیبانی میکند. نیچ از طرف دیگر باید از  تولید بیش از حد سلولهای بنیادی جلوگیری کند، چرا که اگر این کنترل به خوبی صورت نگیرد ، می تواند باعث سرطان بشود. امروزه بیشتر از هر زمان دیگری نیچ در سرنوشت و نحوه ی عملکرد سلول ها در بدن مورد توجه قرار دارند. در واقع یک سلول به شدت تحت تاثیر بستری است که در آن قرار گرفته است و در اینکه چگونه عمل کند و چه سرنوشتی برای آن رقم خورد بستگی به نیچ و مجموع سیگنال هایی دارد که سلول را تحت تاثیر قرار می دهد. سلول ها دائما با سایر سلول های پیرامونی در ارتباط هستند و از طرفی در معرض مدیاتور های محلولی هستند که به گیرنده سطحیشان متصل می شود و هر یک از این تعاملات سیگنالینگی را به راه می اندازد که در نهایت سرنوشت سلول ها را تعیین می کند.

سرطان و CAR-T cells، جنگ ستارگان!

در مورد سلول های بنیادی خونساز  (HSCs) که به عنوان سلول های بنیادی با قابلیت تمایزی فوق العاده بالا هستند و تمامی سلول های خونی از جمله سلول های کلیدی سیستم ایمنی را در نهایت تشکیل می دهند. نیچ های موجود در مغز استخوان  بی نهایت دارای اهمیت می باشند. در واقع HSC  بالغ در مغز استخوان در نیچ های اختصاصی خود ساکن هستند که ویژگی های این نیچ ها در نهایت بر روی خاموشی و غیر فعال شدن سلول های بنیادین، تحرک و جابه جایی، و مهمتر از همه نحوه ی تمایز این سلول ها اثر می گذارد. مثالی در این زمینه میتواند به فهم دقیق تر از موضوع کمک کند. اگر سلول های بنیادی خونساز را افراد جامعه در نظر بگیریم و نیچ ها را محیط و جوی که پیرامون هر یک از افراد وجود دارد می توانیم بهتر درک کنیم که نیچ ها تا چه حد در تعیین سرنوشت و تمایز این سلول های بنیادی تاثیرگذار هستند.

بخوانید؛ یک پاسخ سیستم ایمنی چقدر برای بدن هزینه دارد!

وقتی شرایط و فضای مناسبی فراهم باشد و افراد در جوی مثبت زندگی کنند، به طبع این افراد شرایط ایده آل را دارا هستند تا در مسیر صحیح حرکت کنند، بدون اینکه دچار خطا و لغزشی شوند. اما به دنبال عواملی که باعث بروز تنش و بر هم خوردن جو آرام می شود افراد تحت تاثیر قرار می گیرند و در نتیجه احتمال اینکه دچار خطا و اشباه شوند افزایش می یابد. از طرفی در چنین جو متشنج و پر استرسی بی شک بستر برای افراد مجرم و خاطی در مقایسه با افرادی که قصد دارند تا به طور صحیح به وظیفه خود عمل کنند مهیا تر می شود. در بدن ما نیز به دنبال التهاب در مغز استخوان،  نیچ از شرایط نرمال خارج می شود به دنبال مجموعه ای از تغییرات التهابی نظیر تولید سایتوکاین ها ی پیش التهابی و تغییر در جمعیت سلول های پیرامونی سلول های بنیادی خونساز و در نتیجه HSCعملا امکان این را نخواهند داشت تا بتواند مسیری نرمال را طی کنند. از اصلی ترین و کلیدی ترین مواردی که نیچها مسئول آن هستند، جلوگیری از تکثیر بی رویه این گروه از سلول های بنیادی و به بیان ساده جلوگیری از سرطانی شدن HSC می باشد. در شرایط وقوع بدخیمی های میلوئیدی نکته ی شگفت انگیز این می باشد که نیچ  های در برگیرنده سلول های بنیادی خون ساز، به گونه ای تغییر می کنند که از ادامه حیات و همچنین تمایز سلول های بنیادی سرطانی حمایت می کند و در مقابل ادامه ی حیات برای سلول های بنیادی خون ساز نرمال را با محدودیت  جدی روبه رو می سازند. به بیان ساده، سیگنال های لازم برای سلولهای بنیادی سرطانی کاملا مهیا می شود در حالی که سلول های بنیادی خون ساز نرمال به شدت در تنگنا قرار می گیرند و در نتیجه نه تنها نیچ ها عملکرد مورد نظر را به شکل مطلوبی انجام نمی دهند، بلکه دقیقا تبدیل به بزرگترین دشمن برای سلول های بنیادی خون ساز می شوند. رسیدن به درک عمیق تر از سیگنالینگ و تغییرات نیچ های مغز استخوان حین بروز بدخیمی و سایر شرایط توام با استرس مانند التهاب می تواند در نهایت منجر به پیدایش روش های درمانی جدید و کارامدتر  برای درمان بدخیمی های خونی گردد. به بیان ساده می توانیم با شیوه های مختلف  شرایط را طوری تغییر دهیم که سلول های بنیادی خونساز نتوانند به راحتی فعالیت کنند و در عوض این  سلول های بنیادی خونساز نرمال باشند که  بتوانند در شرایط ایده ال به حیات خود ادامه دهند.

دانلود پوستر

ایمونولوژی تودی، بزرگترین جامعه ایمونولوژی کشور