تقریبا ۹۰ درصد از ۶۰۰ هزار مورد ابتلا جدید به سرطان دهانه رحم و ۳۴۰ هزار مرگ ناشی از ابتلا به این سرطان در سال ۲۰۲۰ میلادی، در کشورهای در حال توسعه و یا توسعه نیافته اتفاق افتاده‌ است. از آنجایی که ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد سرطان دهانه رحم می‌باشد، تمرکز سازمان جهانی بهداشت برای ریشه کنی سرطان دهانه، واکسیناسیون گسترده دختران علیه عفونت HPV می‌باشد. در حال حاضر واکسن HPV در دو/ سه دز در فواصل ۶ الی ۱۲ ماه به صورت تزریق درون ماهیچه‌ای می‌باشد و هدف آن، جلوگیری از بروز عفونت پایدار در بدن خانم ها است.

در واکسیناسیون توجه‌ به یک اصل بسیار ضروری است و آن هم این است که در سطح جمعیت، افزایش پوشش واکسیناسیون موجب افزایش کارایی واکسن می‌شود اما متاسفانه در مورد واکسن HPV، علیرغم تلاش‌های جهانی، در سال ۲۰۱۹ تنها ۱۵ درصد دختران بالغ واکسن HPV را دريافت کرده‌اند.

در کشورهای توسعه‌ نیافته و یا در حال توسعه، عوامل مختلفی مانند محدودیت منابع مالی و یا موانع لجستیکی، مانع از اجرای کامل برنامه واکسیناسیون خانم‌ها علیه HPV است. به همین دلیل، بررسی اثرات واکسن HPV به صورت تک دز یکی از موضوعات مهم این روزها می‌باشد.

در حال حاضر چهار واکسن ضد HPV مجو مصرف دارند که همه آن‌ها، پرخطرترین سویه ویروس HPV که عامل ۷۰ درصد سرطان‌های دهانه رحم است (HPV 16/18) را مورد هدف قرار می‌دهند. همچنین دو واکسن از میان این چهار واکسن، سویه 6/11 که عامل ایجاد زگیل تناسلی می‌باشد را نیز هدف قرار می‌دهد.

در همین راستا، نتایج مطالعه اخیر که در ژورنال معتبر NEJM و بر روی بیش از دو هزار خانم واکسینه شده با یک دز واکسن HPV با بررسی ۱۸ ماهه انجام شده است نشان می دهد که، کارآیی دریافت یک دز واکسن HPV با کارآیی دو و یا سه دز از این واکسن مشابه است،هرچند توصیه‌شده است که افراد واکسیناسیون خود را کامل انجام بدهند.

اهمیت این نتایج به ویژه برای کشورهایی مانند ایران، که اطلاع رسانی و واکسیناسیون گسترده خانم ها و دختران جوان علیه عفونت HPV جدی گرفته نشده است این است که، به خانم ها این اطمینان را می‌دهد که بدون نگرانی نسبت به وجود و یا عدم وجود دزهای دوم و سوم، هرچه سریعتر نسبت به تزریق واکسن علیه HPV اقدام بکنند.

سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان رایج در بین خانم‌ها است که سنين ۳۰ تا ۴۹سال را درگیر می‌کند. این سرطان تاحد زیادی با واکسیناسیون علیه عفونت HPV قابل‌ پیشگیری است. بنابراین اگر اثر تنها یک دز از این واکسن‌ها بتواند طولانی مدت عمل بکند، میتوان به برنامه سازمان جهانی بهداشت برای پوشش ۹۰ درصدی خانم ها علیه HPV سال ۲۰۳۰ امیدوار بود.

منبع:

https://evidence.nejm.org/doi/full/10.1056/EVIDoa2100056

ایمونولوژی‌تودی | تعاملات بهتر، زندگی بهتر