یک نمونه ی مهم که می تواند پیچیدگی های سلامت انسان را به خوبی نشان دهد، میکروبیوتای روده هاست. جمعیتی گسترده و پیچیده ی میکروارگانیسم ها در درون روده ها! در انسان تخمین زده می شود برابر با کل سلول های بدن، سلول های میکروبی وجود دارد. عددی در حدود 38 (سی و هشت تریلیون سلول)!

میکروبیوتای روده ها توسط شکستن مولکول های کربوهیدراتی غیر قابل هضم برای انسان، به هضم و جذب مواد غذایی کمک می کند و همچنان به وسیله ی رقابتی که با میکروب های پاتوژن دارد، نقش محافظتی نیز ایفا می کند. بهم ریختگی در میکروبیوتای روده ها که می تواند در نتیجه ی مصرف آنتی بیوتیک ها، داشتن استرس های مداوم یا به دلیل بیماری ها، رخ دهد می تواند در دراز مدت سلامت میزبان و همچنین میکروبیوتا را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین می دانیم که میکروبیوتای روده نه تنها بر خود روده ها اثر می گذارد، بلکه در مسافت های دور تر و در اندام های دور تر مانند کبد، مغز و مفاصل نیز اثر دارد.

ترکیب میکروبیوتا می تواند تحت تاثیر ژنتیک میزبان و اوایل زندگی فرد باشد. اما رژیم غذایی به طور گریز ناپذیری بر روی جمعیت میکروبیوتا اثر دارد. در دهه ی گذشته سیر مصرف غذا ها تغییر چشمگیری از غذاهای خانگی به غذاهای صعنتی داشته است. در دهه های اخیر رژیم غذایی ما به سمت غذاهایی با نسبت چربی و قند بیشتری شیفت پیدا کرده است و این تغییر مصرف به طرز عمیقی با ویژگی های اجتماعی-اقتصادی گره خورده است.

در مورد نقش فیبرها در سلامت سیستم گوارش و کاهش التهاب، بیشتر خوانید.

ویژگی های اقتصادی و اجتماعی و بیماری های مزمن

چاقی و سندروم متابولیک

مطالعات نشان داده است که در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط، چاقی در میان مردم شایع تر است. غذاهای ارزان قیمت و پر انرژی که مقادیر بیشتری چربی و قند دارند با میزان شیوع چاقی رابطه ی مستقیم دارند. این گروه از افراد از حفظت ناشی از مواد غذایی مغذی محروم هستند که البته به صرفه نیست. با جهانی شدن سیستم غذایی، بسیاری از کشورها با درآمد های پایین تا متوسط، مصرف غذاهای بسته بندی شده و آماده ی خود را افزایش دادند که انتظار می رود شرایط نامطلوب شیوع بیماری های متابولیک را افزایش دهد.

مطالعات بر روی موش ها هم نقش میکروبیوتا در سلامت و چربی را برجسته تر کرد. برای مثال مطالعه بر روی دو نوع موش که یکی موش های بدون باکتری و دیگری موش های بدون پاتوژن های مشخص (SPF) نشان داد که در موش های SPF که دارای میکروبیوتا بودند تا 60 درصد بیشتر از موش های بدون باکتری چربی خواهند داشت. این به آن دلیل است که باکتری ها با تسهیل جذب مونوساکارید ها، لیپوژنز را در کبد افزاشی می دهند.

نقش مهم میکروبیوتا در دستگاه گوارش

اگرچه رژیم غذایی با چربی زیاد (HFD) می تواند تغییرات در میکروبیوتا را تقویت کند، اما منبع ماهیت چربی برای این منظور مهم هستند. موش هایی که با شیر چرب اشباع شده تغزیه شدند، با افزایش جمعیت باکتری های کاهش دهنده ی سولفات مواجه شدند و همچنین پاسخ های سلول های Th1 در آن ها  افزایش یافت که آن ها را با ابتلا به کولیت مستعد کرد.

حتی اسید صفرا هم که در کبد تولید می شود و در پی صرف غذا به دئودنوم ریخته می شود، می تواند توسط میکروبیوتای میزبان تغییر کند و بر متابولیسم میزان اثر گذارد. برخی از خانواده های میکروبی می توانند اسید صفراوی را به مولکول هایی متابولیزه کنند که در مسیر های سیگنالینگ پایین دستی اثر می گذارند و برخی دیگر می توانند اسید صفراوی را به مواد شبیه شوینده تبدیل کنند.

رژیم غذایی بد شامل غذاهای با چربی و قند بالا و عدم مصرف میوه، سبزیجات، غذاهای تازه و .. می تواند مشکلات متابولیسمی متعددی مانند چاقی، دیابت نوع دوم و.. به همراه داشته باشد.