چرا ایمونولوژی مهم و در عین حال جذاب است؟

امروزه ایمونولوژی نه تنها یک رشته علمی است بلکه به یکی از بزرگترین زمینه های اقتصادی دنیا تبدیل شده است و دارای گردش مالی قابل توجهی می باشد. این رشته توانسته با ایجاد تحولی عظیم در درمان سخت ترین بیماری های پیش روی بشر، تاثیر شگرف بر روی جوامع مختلف و حتی رابط بین کشور ها داشته باشد.دولت های قدرتمند جهان و حتی بزرگترین کمپانی های اقتصادی دنیا بودجه های عظیمی را به ایمونولوژی اختصاص می دهند.ایمونولوژی یک رشته ی استراتژیک است که می تواند باعث متمایز شدن کشورها و رسیدن به قله ی اقتدار علمی و انحصار محصولات تولیدی حاصل از تحقیقات آن شود. اما چرا؟ اهمیت ایمونولوژی در دنیای امروز چیست؟

اگر بخواهیم اصلی ترین دغدغه های پزشکی  امروز جهان را یاداور شویم بی تردید میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

1.سرطان

2.ایدز

3.بیماری های خود ایمن مانند MS

4.بیماری های عفونی

5.بیماری های نقص ایمنی

6.آلرژی

تمامی این موارد مستقیما با ایمونولوژی در ارتباط هستند. علم ایمونولوژی در مقایسه با سایر علوم پایه شاید یکی از جوان ترین محسوب گردد.  اما در همین مدت زمان اندک که از تولد آن می گذرد توانسته باعث تحول اساسی در علم پزشکی گردد. تعداد ایمونولوژیست هایی که توانسته اند تا کنون موفق به دریافت جایزه نوبل شوند خود به روشنی مؤید این موضوع است که ایمونولوژی حرف های زیادی برای گفتن داشته و دارد.

سرطان

اگر اغراق نباشد سرطان را می توان خطرناک ترین تهدید پزشکی دانست که در سال های طولانی جان تعداد زیادی از انسان ها را گرفته و سالیانه میلیاردها دلار صرف درمان و حمایت از بیماران مبتلا به این بیماری می شود.تلاش های فراوانی برای رسیدن به درمان های نوین و کارامد برای مقابله با سرطان صورت پذیرفته است اما بیشترین موفقیت در سال های اخیر به دست آمده است. بروز سرطان بد رفتاری سلول های بدن انسان از یکسو و کم کاری سیستم ایمنی بدن از سویی دیگر است.ایمونولوژی سرطان درک دانشمندان از پاتوژنز این بیماری را به طور اساسی متحول نموده است و در نتیجه گروهی از درمان های موثر تحت عنوان ایمونوتراپی سرطان را به وجود آورده است.

در مواردی مانند بدخیمی های هماتولوژیک که شانس کمی برای موفقیت سایر درمان ها وجود دارد ایمونوتراپی به طور معجزه آسایی توانسته تا نجات بخش جان بیماران باشد.آیا آشنایی با جزئیات این متدهای درمانی جدید یک برای هر فردی یک انگیزه بی نهایت وسوسه کننده برای ورود به دنیای ایمونولوژی محسوب نمی گردد؟اینکه یکی از سلول های سیستم ایمنی بدن انسان خارج شود و مهندسی و باز طراحی شود و دوباره برای مبارزه با سلول های سرطانی به بدن بازگردانده شود شبیه به موضوع یک فیلم علمی تخیلی جذاب است اما این موضوع امروز با تلاش ایمونولوژیست ها و سرمایه گذاری سنگین دولت ها و شرکت های خصوصی عملی شده و (CART-Cell ) امروز به یکی از بزرگترین دستاوردهای علم پزشکی تبدیل شده است .

چالش های پیش رو

اما مشکل دیگری که هنوز هم یکی از چالش های جهانی محسوب می شود ویروس(HIV ) می باشد. اپیدمی HIV اولین بار در سال 1980 شناسایی شد.از آن زمان  تاکنون 60 میلیون انسان را آلوده کرده و باعث مرگ و میر بیش از 34 میلیون نفر شده است(معادل جمعیت بسیاری از کشورها ). تخمین زده می شود حدود 37 میلیون انسان با عفونت HIV و ایدز زندگی می کنند که تقریبا 70%   آن ها در آفریقا و 20% در آسیا هستند هر سال تقریبا یک تا دو میلیون نفر در اثر این بیماری می میرند (رقیبی جدی در گرفتن جان انسان ها برای تصادفات جاده ای در کشورمان) و حدود سه میلیون، مورد جدید سالانه به این بیماری مبتلا می شوند که اکثرا بین .( سن 15 تا24 سال) هستند. در جنوب صحرای بزرگ آفریقا که بیشترین میزان عفونت را در دنیا دارد تخمین زده شده روزانه حدود 10 هزار مورد جدید یافت می شود که بیش از نیمی از افراد آلوده، زنان هستند و HIV-1 تاکنون رایج ترین علت ایدز بوده   HIV-2 از لحاظ ساختار ژنومی و آنتی ژنی متفاوت است و باعث ایجاد شکلی از ایدز است که پیشرفت کندتری نسبت به بیماری ایجاد شده مرتبط با HIV-1 دارد.بله تمامی این اعداد و ارقام نشان دهنده عمق بحران و میزان شدت این مشکل جدی هستند.مانند سرطان، در مورد HIV نیز ایمونولوژی می تواند گره گشای این معضل پیچیده باشد .پروژه های متعدد و مطالعات گسترده ایمونولوژیست ها امروز باعث شده تا دورنمای روشنی برای مقابله با این ویروس مهلک وجود داشته باشد و اگر نگوییم به درمان قطعی آن نزدیک شده ایم حداقل میتوانیم این ادعا را مطرح نماییم که دیگر HIV مانند گذشته نمی تواند به تاخت و تاز خود ادامه دهد و این چیزی نیست جز دستاورد بزرگ ایمونولوژی و تلاش ایمونولوژیست ها .

نقص در سیستم ایمنی

اما اختلالات سیستم ایمنی نیز در سال های اخیر بیش از پیش شناسایی شده و به عنوان مشکل اصلی در نظر گرفته شده اند.امروز آلرژی باعث ایجاد مشکل در زندگی طبیعی بسیاری از انسان ها شده است .به دلایل مختلف آلرژی به سرعت در حال رشد است و نیاز جدی برای کمک به درمان آن از ضروری ترین مواردی است که وجود دارد.بهترین روش برای بیمار مبتلا به آلرژی پرهیز از آلرژن می باشد. اما جالب است بدانید در سال های اخیر ایمونوتراپی توانسته تا نتایج مثبتی را در زمینه درمان آلرژی از خود نشان دهد .

شاید در بین اطرافیان خود افرادی را می شناسید که به دلیل ابتلا به MS دچار مشکلات فراوانی شده اند. ایمونولوژی در این زمینه نیز محور اصلی تحقیقات می باشد و پژوهش ایمونولوژیست ها در این زمینه توانسته تا به این بیماران کمک نماید تا بتوانند زندگی بهتری را داشته باشند و با امید بیشتری به آینده خود نگاه کنند. بیماری های نقص ایمنی اولیه با وجود اینکه نادر هستند، میتوانند برای تمام عمر زندگی افراد را تحت الشعاع خود قرار دهند.هزینه سنگین درمان و تاثیر بر روی روند طبیعی زندگی افراد باعث شده تا نقص ایمنی اولیه به یکی از زمینه های تحقیقاتی مهم مطرح شود و در نهایت کمک به درمان بیماران و یا به حداقل رساندن درد و رنج آن ها محققق شود. در این مقدمه کوتاه سعی شد تا تنها اندکی به  اهمیت علم ایمونولوژی پرداخته و اشاره ای کوچک به اهمیت این علم پویا و مهم شود.